काठमाडौं, ६ बैशाख । तपाईंले ओलम्पिक, क्रिकेट, फुटबल, दौड देख्नुभएको होला तर के तपाईंले कहिल्यै ‘स्पर्म रेस’ सुन्नुभएको छ ?
र त्यो पनि स्टेडियममा हजारौं मानिसहरूको अगाडि लाइभ कमेन्टरी सहित । साथै, यसमा करोडौंको सट्टेबाजी पनि हुनेछ । यो कुनै मजाक होइन, यो संसारको पहिलो स्पर्म रेस हो, यसको पछाडिको कारणले तपाईलाई सोच्न बाध्य पार्छ ।
आज हामी एउटा घटनाको बारेमा कुरा गर्न जाँदैछौं, जुन सुन्दा जति अनौठो लाग्छ, वास्तवमा त्यति नै महत्त्वपूर्ण छ। विश्वको पहिलो ‘स्पर्म रेस’ लस एन्जलसमा अप्रिल २५ मा आयोजना हुँदैछ ।
यो घटना कुनै विज्ञान कथा फिल्मको भाग होइन, तर एक वास्तविकता हो। तर प्रश्न यो छ कि किन एक व्यक्तिले वास्तवमा ‘स्पर्म रेस’ सञ्चालन गरिरहेका छन् । के यसको कुनै उद्देश्य छ वा यो केवल देखाउने हो ? आउनुहोस्, आज हामी तपाईलाई यो ‘स्पर्म रेस’ को सम्पूर्ण खेलको व्याख्या गरौं।
के यो ‘स्पर्म रेस’ हो ?
त्यसोभए सबैभन्दा पहिले यो बुझ्नुहोस् कि ‘स्पर्म रेस’ नामको स्टार्टअप कम्पनीले यो सम्पूर्ण कार्यक्रम आयोजना गरेको हो। स्थान छनोट गरिएको छ– हलिउड प्यालेडियम, लस एन्जलसको एक प्रसिद्ध मनोरञ्जन स्थल।
त्यसोभए, अनिवार्य रूपमा दुई शुक्राणु नमूनाहरू एकअर्काको बिरूद्ध दौडिनेछन्– माइक्रोस्कोपिक स्तरमा। २० सेन्टिमिटर लामो रेस ट्रयाक सिर्जना गरिएको छ, जुन महिलाको शरीरको प्रजनन प्रणालीको नक्कल गर्न डिजाइन गरिएको हो, जहाँ पाठेघरको नहर, पाठेघरको अस्तर, रासायनिक संकेतहरू र तरल गतिशीलताबाट सबै कुरा त्यहाँ राखिएको छ।
र, सबैभन्दा चाखलाग्दो कुरा यो हो कि यो सम्पूर्ण दौड प्रत्यक्ष प्रसारणमार्फत देखाइनेछ– ठूला स्क्रिनहरूमा, स्टेडियममा बसेका हजारौं दर्शकको अगाडि। र घरबाट हेर्न चाहनेहरूका लागि लाइभ स्ट्रिमिङको सुविधा पनि छ।
प्रविधि र शोको स्वाद
यो कुनै प्रयोगशाला परीक्षण मात्र होइन, यो एक खेलकुद घटना जस्तै डिजाइन गरिएको छ। उन्नत इमेजिङ प्रविधि र उच्च रिजोलुसन क्यामेराहरूद्वारा शुक्रकीट ट्र्याक गरिनेछ। प्रत्येक आन्दोलन लाइभ रेकर्ड गरिनेछ– त्यहाँ खेलकुदमा झै कमेन्टरी, लिडरबोर्ड, रिप्ले, र बेटिंग प्लेटफर्महरू पनि हुनेछन्, जहाँ मानिसहरूले आफ्नो मनपर्ने टोलीलाई समर्थन गर्न सक्छन्।
हलिउड प्यालेडियममा बसेका हजारौं मानिसहरूले ठूलो पर्दामा ‘स्पर्म रेस’ को मजा लिनेछन्– एक साँच्चै सिनेमाई अनुभवको साथ।
कसको विचार हो ? र यो किन गरियो ?
अब यो विचार को पछाडि को छ ? त्यसैले नामहरू सुन्नुहोस् — एरिक झु (एभियाटोका सीईओ), स्टिल्थ कन्सल्टिङका निक स्मॉल, एनएफटी विशेषज्ञ शेन फ्यान र मिस्टरबेस्टका पूर्व सामग्री रणनीतिकार ग्यारेट निकोनिन्को। र, यो केवल शरारती दिमागको दुराचार होइन ।
वास्तवमा, यो परियोजनाले १ मिलियन डलर भन्दा बढी सहयोग प्राप्त गरेको छ। तर वास्तविक प्रश्न हो, किन ? के यो मनोरञ्जन मात्र हो ? त्यसोभए जवाफ होईन, यसको उद्देश्य ‘पुरुष प्रजनन स्वास्थ्य’ अर्थात् पुरुष प्रजनन क्षमताको बारेमा कुरा गर्नु हो, जसको धेरै चर्चा गरिएको छैन।
पुरुष प्रजनन क्षमता निराशाजनक
पुरुष प्रजनन तथ्याङ्कहरू चिन्ताजनक छन् १९७८ देखि २०१८ सम्म पुरुषहरूको शुक्राणु गणना ५० प्रतिशत भन्दा बढीले घटेको छ। जहाँ पहिले प्रति मिलिलिटर औसत १०१ मिलियन शुक्रकीट थियो, अहिले घटेर ४९ करोडमा सिमित छ ।
र, यसको कारण हो– बस्ने बानी, मोटोपना, धुम्रपान, प्लास्टिक र रसायनले भरिएका चीजहरू र अन्य वातावरणीय प्रदूषण। प्रायः महिला प्रजनन स्वास्थ्य सम्बन्धी अभियानहरू हुन्छन् तर मानिसहरूले पुरुष प्रजनन स्वास्थ्यको बारेमा कुरा गर्न लायक ठान्दैनन्।
के यो दौडले केहि परिवर्तन गर्नेछ ?
एरिक झू भन्छन्– ‘स्वास्थ्य एक दौड हो र सबैजना सुरूवात लाइनमा एक शटको योग्य छन्। यसको मतलब स्वास्थ्य पनि एउटा दौड हो, र सबैले सुरु गर्ने मौका पाउनु पर्छ।’
त्यसोभए के यो दौडले साँच्चै फरक पार्न सक्छ ? हेरौं, यदि हामीले हास्याँस्पद र मनोरञ्जनात्मक ढाँचाबाट गम्भीर स्वास्थ्य समस्यामा मानिसहरूको ध्यानाकर्षण गर्न सक्छौं भने त्यो विजय हो। स्पर्म रेस जस्ता अनौठो घटनाहरूले मानिसहरूलाई सोच्न बाध्य पार्छ। सायद अर्को पटक तपाईले स्वास्थ्यको बारेमा कुरा गर्दा तपाईले पुरुष प्रजनन क्षमताको बारेमा पनि थोरै कुरा गर्न सक्नुहुन्छ– आफ्नो लागि वा साथीको लागि।
